Niemieckie Towarzystwo Diabetologiczne (DDG) zwraca uwagę na działania niepożądane i ryzyka związane z analogami GLP-1, takimi jak semaglutyd, które są stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz w redukcji masy ciała u pacjentów z otyłością. Substancje te mogą zwiększać płodność, co sprzyja nieplanowanym ciążom, ale jednocześnie stanowią nadzieję dla kobiet z PCOS i problemami z zajściem w ciążę. Ze względu na potencjalne ryzyko dla ciąży, kluczowa jest dokładna konsultacja medyczna. DDG apeluje do lekarzy o szczegółowe informowanie pacjentek o działaniach niepożądanych i potencjalnych zagrożeniach, aby umożliwić podejmowanie świadomych decyzji.
Nieplanowane ciąże – osłabienie działania antykoncepcji hormonalnej
Leki, takie jak analogi GLP-1 i podwójni agoniści GIP/GLP-1, pierwotnie opracowane do leczenia cukrzycy typu 2, zyskują na znaczeniu w terapii otyłości. „Wiele kobiet z otyłością nie zdaje sobie sprawy z wpływu terapii analogami GLP-1 na ich cykl menstruacyjny: już redukcja masy ciała o 5-10% może przywrócić owulację” – ostrzega prof. dr med. Ute Schäfer-Graf, członkini grupy roboczej ds. cukrzycy i ciąży DDG oraz ordynator berlińskiego Centrum Diabetologii dla Kobiet Ciężarnych w Szpitalu św. Józefa. Dlatego dla kobiet, które nie planują ciąży, niezwykle istotne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji. Schäfer-Graf podkreśla również, że analogi GLP-1 mogą osłabiać działanie doustnych środków antykoncepcyjnych, takich jak pigułka, poprzez działania niepożądane, np. wymioty lub opóźnione opróżnianie żołądka. „Należy więc rozważyć alternatywne metody antykoncepcji podczas terapii” – zaleca ekspertka.
Analogi GLP-1 jako nadzieja dla kobiet z PCOS i pragnieniem macierzyństwa
Dzięki poprawie wrażliwości na insulinę oraz stabilizacji gospodarki hormonalnej, analogi GLP-1 zwiększają szanse na zajście w ciążę i są w badaniach klinicznych skuteczniejsze niż standardowy lek, jakim jest metformina. Badania pokazują, że te substancje mogą pomóc kobietom z cukrzycą oraz zespołem policystycznych jajników (PCOS) w redukcji masy ciała i poprawie płodności. „Analogi GLP-1 stanowią obiecującą opcję terapeutyczną dla pacjentek, które często cierpią z powodu niespełnionego pragnienia macierzyństwa” – wyjaśnia Schäfer-Graf. Ostrzega jednak, aby nie stosować tych leków na własną rękę jako „wzmacniacza płodności”.
Zakaz stosowania analogów GLP-1 i tirzepatydu w czasie ciąży
Dla kobiet, które zajdą w ciążę podczas terapii tymi lekami, konieczna jest ostrożność. Chociaż wstępne badania nie wykazują bezpośrednich wad wrodzonych, istnieją dowody z badań na zwierzętach na potencjalne ryzyko, takie jak zaburzenia wzrostu i niewystarczające odżywienie płodu. „Analogi GLP-1 powinny być odstawione co najmniej dwa miesiące przed planowaną ciążą, a w przypadku długo działających preparatów, jak depotypowa forma eksenatydu, nawet trzy miesiące wcześniej” – zaleca Schäfer-Graf. Ekspertka zwraca również uwagę na niebezpieczny „efekt odbicia” (rebound), który może prowadzić do powikłań, takich jak nadciśnienie u matki czy poronienie.
Konieczność wzmożonej edukacji i badań naukowych
„Kobiety muszą być świadome wpływu tych nowoczesnych leków przeciwcukrzycowych na płodność oraz potencjalnych zagrożeń związanych z ciążą podczas terapii” – podkreśla Schäfer-Graf. W obliczu rosnącej popularności analogów GLP-1 DDG apeluje o dalsze badania nad długoterminowym wpływem terapii na matkę i dziecko. „Leki te mają ogromny potencjał, jednak ich stosowanie wymaga ścisłej opieki lekarskiej i indywidualnego podejścia, aby skutecznie wykorzystywać możliwości i minimalizować ryzyko” – podsumowuje Schäfer-Graf.
Pełne stanowisko grupy roboczej „Cukrzyca i ciąża” DDG pt. Nieplanowane „dzieci Ozempic” jako „efekt uboczny” terapii otyłości – stanowisko dotyczące analogów GLP-1 w kontekście prekoncepcyjnym i ciąży można znaleźć pod adresem: ddg.info/…gerschaft.pdf.
Źródło: Deutsche Diabetes Gesellschaft
