Diabetologia

Leki z grupy agonistów receptora GLP-1 są bezpieczne i skuteczne w leczeniu otyłości u dorosłych z zaburzeniami psychicznymi

Agoniści receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1 RA) mogą prowadzić do znaczącej utraty masy ciała i poprawy kontroli glikemii u dorosłych osób cierpiących na ciężkie choroby psychiczne, a także wywierać pozytywny wpływ na nastrój, samopoczucie i jakość życia zarówno u osób z zaburzeniami psychicznymi, jak i bez nich – wynika z systematycznego przeglądu dostępnych dowodów, który został zaprezentowany podczas tegorocznego Europejskiego Kongresu Otyłości (ECO) w Maladze w Hiszpanii (11-14 maja).

„Nasze wyniki sugerują, że leki z grupy GLP-1 RA mogą być równie bezpieczne i skuteczne u dorosłych z chorobami psychicznymi, co u osób zdrowych psychicznie, znacząco zmniejszając przyrost masy ciała spowodowany lekami psychotropowymi oraz poprawiając kontrolę glikemii, jednocześnie chroniąc zdrowie kardiometaboliczne” – wyjaśnia główna autorka badania, dr Sigrid Breit z Uniwersytetu w Bernie w Szwajcarii. „Te wyniki mają szczególne znaczenie dla osób z ciężkimi zaburzeniami psychicznymi, u których ryzyko otyłości jest nawet trzykrotnie większe niż w populacji ogólnej”.

Zaburzenia psychiczne są związane ze zwiększonym ryzykiem wzrostu masy ciała oraz chorób metabolicznych, takich jak otyłość i cukrzyca typu 2. Szacuje się, że około 60% osób cierpiących na ciężkie zaburzenia psychiczne zmaga się z nadwagą lub otyłością.

Znaczny przyrost masy ciała jest również powszechnym efektem ubocznym stosowania wielu leków psychotropowych, takich jak leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób cierpiących na ciężkie choroby psychiczne, takie jak schizofrenia czy ciężkie zaburzenia depresyjne, które muszą stosować te leki długotrwale, aby uniknąć nawrotów choroby.

Leki z grupy GLP-1 RA, takie jak liraglutyd i semaglutyd, pierwotnie opracowane do leczenia cukrzycy, naśladują działanie naturalnego hormonu GLP-1, stymulując produkcję insuliny oraz obniżając poziom glukozy we krwi. W ostatnich latach wykazano, że skutecznie leczą także otyłość – spowalniają trawienie, zwiększają uczucie sytości i zmniejszają głód.

Jednak dotychczas dostępnych jest niewiele dowodów dotyczących wpływu GLP-1 RA na osoby z otyłością i chorobami psychicznymi. Pojawiały się również obawy, że leki te mogą zwiększać ryzyko myśli samobójczych i samouszkodzeń.

Aby uzyskać pełniejszy obraz sytuacji, szwajcarscy naukowcy przeprowadzili systematyczny przegląd badań klinicznych i opisów przypadków, oceniając wpływ GLP-1 RA na zaburzenia metaboliczne wywołane lekami psychotropowymi oraz na wyniki leczenia chorób psychicznych od 1 stycznia 2010 r. do 31 sierpnia 2024 r.

Analizie poddano dane z 36 badań obejmujących łącznie 25 677 dorosłych osób (w wieku 18 lat lub starszych) z 19 krajów. Osiemnaście badań dotyczyło wpływu GLP-1 RA na utratę masy ciała, kontrolę glikemii oraz leczenie zaburzeń psychicznych u osób z ciężkimi chorobami psychicznymi, takimi jak ciężkie zaburzenia depresyjne, choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia oraz zaburzenia związane z używaniem alkoholu.

Pozostałe osiemnaście badań dotyczyło emocjonalnego samopoczucia oraz jakości życia dorosłych z nadwagą lub otyłością, bez historii ciężkich chorób psychicznych.

Ogółem analizowano cztery leki z grupy GLP-1 RA – liraglutyd (Victoza), semaglutyd (Ozempic, Wegovy), eksenatyd (Byetta, Bydureon) oraz dulaglutyd (Trulicity).

Wykazano, że leczenie GLP-1 RA prowadziło do istotnej utraty masy ciała oraz poprawy kontroli glikemii u dorosłych z chorobami psychicznymi stosujących leki psychotropowe.

Największą utratę masy ciała odnotowano w randomizowanym badaniu liraglutydu (do 3 mg dziennie). Uczestnicy ze schizofrenią lub zaburzeniem schizoafektywnym stosujący ten lek stracili do 5,3 kg więcej masy ciała oraz obniżyli poziom HbA1c o 3,6 mmol/mol więcej niż uczestnicy z grupy placebo po 6 miesiącach. Semaglutyd (2,4 mg raz w tygodniu) spowodował utratę masy ciała do 15,7% po 68 tygodniach u pacjentów stosujących leki przeciwdepresyjne, w porównaniu z placebo.

Nie wykazano zwiększenia ryzyka myśli ani zachowań samobójczych podczas leczenia GLP-1 RA. Leki te pozytywnie wpłynęły również na zdrowie psychiczne, poprawiając nastrój oraz jakość życia u osób zarówno z chorobami psychicznymi, jak i bez nich.

Dr Breit podkreśla, że konieczne są dalsze badania, szczególnie duże randomizowane próby kliniczne, aby ostatecznie potwierdzić długoterminowe bezpieczeństwo i skuteczność tych leków.

Źródło: Psychoneuroendocrinology, European Association for the Study of Obesity

 

Podobne artykuły

Back to top button