Niedobór mikroskładników odżywczych, czyli witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jest powszechny u osób z cukrzycą typu 2 – wynika z analizy zbiorczej dostępnych badań, opublikowanej w czasopiśmie BMJ Nutrition, Prevention & Health.
Najczęściej brakującym mikroskładnikiem jest witamina D, a kobiety są bardziej narażone na te niedobory niż mężczyźni. Zjawisko to określane jest mianem „ukrytego głodu” (hidden hunger).
Naukowcy tłumaczą, że do czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 należą predyspozycje genetyczne, różne czynniki środowiskowe, siedzący tryb życia, niezdrowa dieta oraz otyłość. Wcześniejsze badania sugerują, że mikroskładniki odżywcze mogą odgrywać kluczową rolę w rozwoju tej choroby, potencjalnie wpływając na metabolizm glukozy i szlaki sygnalizacyjne insuliny.
Globalna analiza danych
Aby określić globalną częstość występowania niedoborów mikroskładników u osób z cukrzycą typu 2, badacze przeanalizowali dostępne bazy danych w poszukiwaniu odpowiednich badań i połączyli uzyskane informacje.
Do analizy włączono 132 badania, obejmujące łącznie 52 501 uczestników, opublikowane w różnych językach w latach 1998–2023. Z wyjątkiem trzech, większość badań była prowadzona w warunkach szpitalnych.
Analiza wykazała, że częstość występowania niedoboru mikroskładników (witaminy, minerały i elektrolity) wśród osób z cukrzycą typu 2 różni się na całym świecie, co może wynikać z odmiennych nawyków żywieniowych, stylu życia i praktyk kulturowych.
Jednak ogólna globalna częstość niedoboru mikroskładników wyniosła 45% – a wśród osób z powikłaniami cukrzycy 40%.
Najczęstsze niedobory
Najczęściej występującym niedoborem była bardzo niska zawartość witaminy D, stwierdzona u 60,5% osób z cukrzycą typu 2. Częsty był także niedobór magnezu, dotykający 42% badanych, a niedobór żelaza występował u 28% osób. Globalna częstość niedoboru witaminy B12 wyniosła 29%, przy czym była jeszcze wyższa u pacjentów stosujących metforminę.
Dalsza analiza wykazała, że niedobory mikroskładników częściej dotyczyły kobiet (49%) niż mężczyzn, a najwyższą częstość ich występowania odnotowano w Ameryce (54%).
Ograniczenia badań i znaczenie wyników
Większość analizowanych badań miała charakter przekrojowy, co utrudnia ustalenie związku przyczynowo-skutkowego. Nie wiadomo więc, czy niedobory mikroskładników poprzedzają pogorszenie kontroli glikemii, czy też są jego konsekwencją.
Ponadto, ponieważ nie istnieją kompleksowe badania populacyjne dotyczące niedoborów mikroskładników, nie można bezpośrednio porównać pacjentów z cukrzycą typu 2 z populacją ogólną.
– Niniejszy przegląd systematyczny ukazuje podwójne obciążenie związane z niedożywieniem – sytuację, w której współwystępują niedobory żywieniowe oraz dietozależne choroby niezakaźne, takie jak cukrzyca typu 2 – komentuje Shane McAuliffe, starszy naukowiec wizytujący w NNEdPro Global Institute for Food, Nutrition and Health, który jest współwłaścicielem czasopisma.
– Leczenie cukrzycy typu 2 często koncentruje się na metabolizmie energii i makroskładnikach odżywczych, ale wykrycie częstszych niedoborów określonych mikroskładników u chorych przypomina nam, że optymalizacja całkowitego statusu żywieniowego powinna być zawsze priorytetem.
– Otrzymane wyniki mogą pomóc w ukierunkowaniu badań i polityki zdrowotnej, by lepiej zrozumieć przyczyny i skutki tych niedoborów oraz potencjalne możliwości interwencji żywieniowych dostosowanych do potrzeb pacjentów.
Źródło: BMJ Nutrition Prevention & Health, BMJ Group
DOI: 10.1136/bmjnph-2024-000950
