Zmiany BMI w okresie dojrzewania mogą wyjaśniać związek między narażeniem na zanieczyszczenia powietrza a insulinoopornością – wyniki nowego badania
Zmiany wskaźnika masy ciała (BMI) w okresie dojrzewania odgrywają istotną rolę w powiązaniu między ekspozycją na zanieczyszczenia powietrza a rozwojem insulinooporności – wynika z nowego badania prowadzonego przez naukowców z Keck School of Medicine Uniwersytetu Południowej Kalifornii (USC).
Badanie, częściowo finansowane przez National Institute of Environmental Health Sciences i opublikowane w JAMA Network Open, wykazało, że dzieci narażone na wyższe stężenia zanieczyszczeń powietrza związanych z ruchem drogowym – zwłaszcza tlenków azotu – miały wyższy BMI w wieku 13 lat oraz doświadczały szybkiego przyrostu masy ciała od okresu dojrzewania do wczesnej dorosłości. Zjawisko to wiązało się z podwyższonym poziomem insulinooporności w połowie trzeciej dekady życia.
„Szacujemy, że około 42% związku między wczesną ekspozycją na zanieczyszczenia powietrza a insulinoopornością można wyjaśnić przyspieszonym przyrostem BMI – czyli sposobem, w jaki zmienia się BMI w czasie – co dodatkowo przyczynia się do rozwoju insulinooporności, będącej kluczowym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2” – mówi dr Fangqi Guo, MPH, stypendysta podoktorski w Katedrze Nauk o Zdrowiu Publicznym i Populacyjnym Keck School of Medicine, główny autor badania.
„Wyniki pozostawały istotne nawet po uwzględnieniu takich czynników jak palenie tytoniu, rasa/pochodzenie etniczne, status społeczno-ekonomiczny oraz rodzinne występowanie cukrzycy” – podkreśla Guo. – „Nasze odkrycie ma szczególne znaczenie dla rodzin i dzieci mieszkających w zurbanizowanych rejonach o dużym natężeniu ruchu, które mogą już doświadczać nierówności zdrowotnych lub ekonomicznych”.
Znaczenie dla zdrowia metabolicznego
W obliczu rosnącej częstości występowania cukrzycy typu 2 i insulinooporności wśród dzieci i młodych dorosłych, wyniki badania rzucają światło na mechanizmy, dzięki którym zanieczyszczenie powietrza może przyczyniać się do długofalowych zaburzeń metabolicznych.
Zespół badawczy skupił się szczególnie na emisji tlenków azotu (NOx) pochodzących z pojazdów mechanicznych, klasyfikowanych jako zanieczyszczenia powietrza związane z ruchem drogowym (TRAP). Choć wcześniejsze badania sugerowały związek między TRAP a ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, mechanizmy tego powiązania nie były dotąd w pełni poznane. Obecne badanie wykazało, że ekspozycja na TRAP w dzieciństwie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem insulinooporności w młodej dorosłości, a związek ten może być częściowo tłumaczony wyższym BMI i przyspieszonym jego wzrostem od wczesnej adolescencji do dorosłości.
Do analizy wykorzystano dane z badania Meta-Air2, będącego częścią trwającego od lat projektu Children’s Health Study w Kalifornii. Uwzględniono w nim 282 uczestników zapisanych do zerówki lub pierwszej klasy w 2003 roku, śledzonych do 2014 roku. W 2023 roku przeprowadzono badanie kontrolne, w ramach którego młodzi dorośli uczestnicy dostarczyli próbki krwi do analizy biomarkerów metabolicznych.
Wnioski dla zdrowia publicznego
„Identyfikacja przyrostu masy ciała w okresie dojrzewania jako kluczowego ogniwa między ekspozycją na zanieczyszczenia powietrza a insulinoopornością podkreśla potrzebę wczesnych interwencji – takich jak promowanie zdrowego stylu życia, kontrola masy ciała oraz poprawa jakości powietrza – w celu ograniczenia ryzyka chorób przewlekłych w przyszłości” – mówi Guo. – „Działania zdrowia publicznego, które jednocześnie uwzględniają wpływ środowiskowy i problem otyłości dziecięcej, mogą mieć ogromne znaczenie”.
Informacje o badaniu
W badaniu, obok dr Guo, udział wzięli także: Xinci Chen, Steve Howland, Zhongzheng Niu, Lu Zhang, W. James Gauderman, dr Rob McConnell, Theresa M. Bastain, Rima Habre, Carrie V. Breton i Shohreh F. Farzan z Katedry Nauk o Zdrowiu Publicznym i Populacyjnym Keck School of Medicine na USC; Nathan Pavlovic i Fred Lurmann z firmy Sonoma Technologies Inc. w Petaluma, Kalifornia.
Badanie zostało sfinansowane z następujących grantów: R01ES031590 z National Institute of Environmental Health Sciences; UH3OD023287 z konsorcjum ECHO (Environmental Influences on Child Health Outcomes) NIH; P01ES011627 i P30ES007048 z Southern California Environmental Sciences Center; P01ES022845, P2CES033433 i P01ES009581 z Southern California Children’s Environmental Health Center; UL1TR001855 i UL1TR000130 z National Center for Advancing Translational Sciences NIH.
Źródło: JAMA Network Open, Keck School of Medicine of USC
DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2025.6431
