Około jedna na osiem osób dorosłych w Stanach Zjednoczonych wypróbowała lub obecnie stosuje lek GLP-1, a jedna czwarta tych użytkowników podaje utratę wagi jako swój główny cel. Ale utrata masy ciała nie rozróżnia tkanki tłuszczowej i mięśniowej. Pacjenci stosujący leki GLP-1 mogą doświadczyć szybkiej i znacznej utraty masy mięśniowej, co stanowi aż 40% całkowitej utraty wagi. Jak więc możemy schudnąć bez utraty kluczowych mięśni?
Nowe badanie przeprowadzone przez Instytut Salka wykazało, że białko BCL6 odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowej masy mięśniowej. Eksperymenty wykazały, że myszy z obniżonym poziomem BCL6 miały znacząco zmniejszoną masę i siłę mięśni, ale zwiększenie poziomu BCL6 skutecznie odwracało te straty. Wyniki sugerują, że połączenie leków GLP-1 z terapiami zwiększającymi poziom BCL6 może pomóc w przeciwdziałaniu niepożądanej utracie masy mięśniowej. Podobne terapie mogą również być stosowane u innych grup narażonych na utratę mięśni, takich jak osoby starsze czy pacjenci z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak sepsa czy nowotwory.
Wyniki badania opublikowano 22 stycznia 2025 roku w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences.
– „Mięśnie to najbardziej obfita tkanka w ludzkim ciele, dlatego ich utrzymanie ma kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia i jakości życia” – mówi Ronald Evans, profesor i dyrektor Laboratorium Ekspresji Genów w Instytucie Salka. – „Nasze badanie ujawnia, jak organizm koordynuje utrzymanie masy mięśniowej z poziomem odżywienia i energii. Dzięki tym nowym odkryciom możemy opracować terapie dla pacjentów tracących mięśnie w wyniku odchudzania, starzenia się czy chorób.”
Mechanizm działania BCL6
Gdy organizm przez dłuższy czas nie otrzymuje pożywienia, przechodzi w stan postu. W tym czasie pusty żołądek wysyła do mózgu hormon zwany greliną, informując o głodzie. W odpowiedzi mózg uwalnia hormon wzrostu, który reguluje wzrost i metabolizm komórek, tkanek oraz narządów w całym ciele. Hormon wzrostu stymuluje komórki do produkcji białka zwanego insulinopodobnym czynnikiem wzrostu 1 (IGF1), który odgrywa kluczową rolę w kontroli wzrostu mięśni.
Jednak między momentem działania hormonu wzrostu a syntezą IGF1 istnieje skomplikowana sieć białek regulujących ilość produkowanego IGF1. Jednym z tych białek jest SOCS2, które spowalnia produkcję IGF1. Brak SOCS2 powoduje niekontrolowaną produkcję IGF1, co prowadzi do gigantyzmu. Z kolei nadmiar SOCS2 powoduje niewystarczającą produkcję IGF1, prowadząc do utraty masy ciała i siły.
Poszukując innych potencjalnych czynników, naukowcy przeanalizowali ogólnokrajową bazę próbek tkanek ludzkich i zauważyli obfitość BCL6 w komórkach mięśniowych, co wskazywało na jego istotną rolę w tym procesie.
Eksperymenty na myszach
Aby potwierdzić rolę BCL6 w utrzymaniu masy mięśniowej, zespół badawczy porównał myszy z i bez funkcjonalnego białka BCL6. Myszy pozbawione BCL6 miały o 40% mniej masy mięśniowej w porównaniu z grupą kontrolną, a ich mięśnie były osłabione pod względem struktury i funkcji. Natomiast zwiększenie ekspresji BCL6 w mięśniach tych zwierząt skutecznie odwracało straty.
W kolejnym eksperymencie wykazano, że myszy, które pościły przez noc, miały mniej BCL6 w mięśniach w porównaniu do normalnie karmionych.
Perspektywy terapeutyczne
– „Jesteśmy podekscytowani odkryciem kluczowej roli BCL6 w utrzymaniu masy mięśniowej” – mówi Hunter Wang, pierwszy autor badania i doktorant w laboratorium Evansa. – „Te zaskakujące wyniki otwierają drzwi do wielu nowych odkryć i potencjalnych innowacji terapeutycznych.”
Dla pacjentów stosujących leki GLP-1 w celu utraty masy ciała zachowanie mięśni może stać się możliwe dzięki terapiom zwiększającym poziom BCL6. Naukowcy planują dalsze badania nad wpływem długotrwałego postu na BCL6 oraz jego relacją z hormonem wzrostu i cyklem dobowym.
Źródło: Proceedings of the National Academy of Sciences, Salk Institute
DOI: 10.1073/pnas.2408896122
