Nowe badanie dostarcza dowodów, że u osób starszych bez rozpoznanej cukrzycy można wyróżnić sześć grup ryzyka powikłań kardiometabolicznych, wcześniej opisanych u osób w średnim wieku. Współpraca naukowców z Helmholtz Munich i Niemieckiego Centrum Diabetologii (DDZ) wykazała istnienie szczególnej grupy ryzyka, cechującej się jednocześnie wysokim obciążeniem zapalnym — wskaźnikiem cichych procesów zapalnych — oraz podwyższonym ryzykiem cukrzycy typu 2 i jej powikłań.
Badanie KORA F4/FF4 – klasyfikacja ryzyka w starszej populacji
W ramach prospektywnego badania populacyjnego KORA F4/FF4 (Kooperacyjne Badania Zdrowotne w Regionie Augsburga) zaklasyfikowano 843 osoby w wieku 61–82 lat bez cukrzycy typu 2 do sześciu grup ryzyka (klastrów). Klastry te zostały pierwotnie opisane przez prof. dra Roberta Wagnera, kierownika Centrum Badań Klinicznych Instytutu Diabetologii Klinicznej i zastępcę dyrektora Kliniki Endokrynologii i Diabetologii Uniwersyteckiego Szpitala w Düsseldorfie. Różniły się one pod względem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 oraz związanych z nią powikłań (takich jak przewlekła choroba nerek, uszkodzenia nerwów czy choroby sercowo-naczyniowe).
Zróżnicowane ryzyko w zależności od klastra
Klaster 2, określony jako „bardzo niskie ryzyko”, wykazywał najniższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz najniższy poziom markerów zapalnych. Z kolei klaster 5, określony jako „wysokie ryzyko z insulinooporną stłuszczeniową chorobą wątroby”, charakteryzował się najwyższym poziomem stanu zapalnego oraz dużym obciążeniem chorobowym. Częstość nowych przypadków cukrzycy typu 2 była istotnie wyższa w klastrach 3, 4, 5 i 6 w porównaniu do klastra 2.
Na podstawie 73 markerów zapalnych wyliczono indeks zapalny, czyli tzw. obciążenie zapalne. Najwyższą wartość tego indeksu zaobserwowano w klastrze 5, co wskazuje na szeroko zakrojone procesy zapalne jako potencjalny czynnik napędzający zaburzenia metaboliczne.
Znaczenie precyzyjnej oceny ryzyka u osób starszych
„Wyniki badania podkreślają wagę wczesnej identyfikacji grup ryzyka – nawet w podeszłym wieku” – podkreśla prof. dr Christian Herder, zastępca dyrektora i kierownik grupy badawczej ds. zapaleń w DDZ. Z kolei prof. dr Michael Roden, dyrektor naukowy DDZ i kierownik Kliniki Endokrynologii i Diabetologii UKD, zaznacza: „To badanie unaocznia indywidualne różnice w ryzyku rozwoju cukrzycy i chorób pokrewnych, torując tym samym drogę do bardziej precyzyjnej diagnostyki i profilaktyki – również u osób starszych.”
Oryginalna publikacja:
Huemer MT, Spagnuolo MC, Maalmi H, Wagner R, Bönhof GJ, Heier M, Koenig W, Rathmann W, Prystupa K, Nano J, Ziegler D, Peters A, Roden M, Thorand B, Herder C.
Phenotype-based clusters, inflammation and cardiometabolic complications in older people before the diagnosis of type 2 diabetes: KORA F4/FF4 cohort study.
Cardiovasc Diabetol. 2025; 24(1):83.
https://doi.org/10.1186/s12933-025-02617-8
